Сынықтардың негізгі түрлері мен себептері

Барлық жарақаттар мен сынықтар шартты түрде екі үлкен топқа бөлінеді: өндірістік және өндірістік емес. Бірінші топқа қауіпсіздік техникасының сақталмауы салдарынан жұмыс орнында тірек-қимыл аппаратының зақымдану оқиғалары жатады.
Өндірістік емес жарақаттар тұрмыстық, көше және спорттық болуы мүмкін. Ең көп таралған түрлерінің бірі - көшеде жарақаттану. Бұған үйден тыс жерде болатын және жол-көлік оқиғасына қатысы жоқ сынықтардың барлық түрлері кіреді.

Мәселен, статистика деректеріне сәйкес, көшеде құлап, сүйегін сындыру барлық оқиғалардың 70%-ында кездеседі, ал 80%-ында қол немесе аяқ сүйектері сынады. Бұл жарақаттардың көпшілігі мұзтайғақ кезіндегі құлаумен байланысты. Сондықтан сүйектің сыну ықтималдығының күзгі-қысқы кезеңде артуы заңдылық.¹

Тұрмыстық сынықтарға тұрғын үйде пайда болатын сынықтар жатады. Көбінесе олар жөндеу жұмыстарымен немесе тазалау, тамақ дайындау және т.б. сияқты күнделікті үй жұмыстарын орындаумен байланысты. Әлеуметке қарсы мінез-құлық (төбелес, алкогольдік немесе есірткілік масаю) салдарынан сыну оқиғалары ерекше назар аударуды қажет етеді.

Патологиялық сынықтар жеке топты құрайды. Олар жеңіл жарақаттану жағдайында немесе онсыз да пайда болуы мүмкін. Мұндай аз жарақатты сынықтар остеопорозға – сүйек тінінің минералдық тығыздығының төмендеуіне байланысты ауруға тән. Аурудың қауіптілігі сүйек сынғанға дейін клиникалық көріністің мүлдем болмауында. Остеопорозға омыртқа денелерінің, сан сүйегі мойынының және кәріжіліктің сынуы тән. Остеопороз кальций тапшылығы мен оның сіңірілуінің бұзылуы, кофені артық ішу, дұрыс тамақтанбау және семіздік сияқты көптеген себептерге байланысты дамуы мүмкін. Көбінесе ауру есейген және егде жастағы науқастарда кездеседі.

Сынудың алдын алудың жалпы қағидаттары және құлаған кездегі әрекеттер

Сүйектің сынуы мен жарақаттануының алдын алу дегеніміз - тұрмыстық, көше және өндірістік жарақаттанудың алдын алу, сондай-ақ кальций тапшылығы мен остеопороздың дамуын болдырмау. Жалпы ұсыныстар төмендегідей:

• Қауіпсіздік техникасы мен жол қозғалысы ережелерін қатаң сақтау;
• Қауіпсіз тұрмыс құру (тұрақсыз жиһаздан бас тарту, резеңке төсеніштерді пайдалану, заттар мен сымдардан өткелдерді босату және т.б.);
• Күзгі-қысқы кезеңде табаны тайғақ емес аяқ киім киген жөн, ал таяқ ұстайтын егде адамдар ұшы үшкір арнайы таяқ ұстауы керек;
• Мұзтайғақ кезінде қала бойынша баяу және сақ қозғалыс;
• Жарақаттық спорт түрлерінен бас тарту;
• Жайсыз, жарықтандырылмаған, қар мен мұздан тазартылмаған көшелерді айналып өтетін оңтайлы көше бағдарын жоспарлау.

Құлап кетуден немесе жарақаттанудан сақтану мүмкін болмаған жағдайда, өзіңіздің жағдайыңызды дереу тексеруіңіз керек. Егер өз бетіңізше тұра алмасаңыз, өтіп бара жатқан адамдардың назарын аударуыңыз керек. Сынықтың негізгі симптомдарына мыналар жатады: ауырсыну, ісіну, аяқ-қолдың дисфункциясы және деформациясы. Әсіресе жұмсақ тіндердің тұтастығының бұзылуымен және жарадан қан кетумен қоса болатын ашық сынықтар қауіпті. Екі жағдайда да жедел жәрдем бригадасын шақыру керек. Сыну орны мен оның типінің диагностикасы рентгенография көмегімен жүзеге асырылады. Тексеруден кейін емдеу тактикасы анықталады (гипс лонгет салу, қаңқаны тарту немесе ота жасау).

Кальций тапшылығының және остеопороздың профилактикасы

Сүйектің сынуынан және зақымдануынан қорғайтын негізгі фактор - сүйек тінінің қалыпты минералдық тығыздығы. Аяқ-қолдың сынуын болдырмау және қаңқаның беріктігін сақтау үшін бірқатар ережелерді сақтау керек. Олар кальций тапшылығы мен сүйектің беріктігінің төмендеуін алдын алуға бағытталған. Оларға мыналар жатады: