Себептері мен қауіп факторлары

Сүйек тіні адамның өмірі бойы үнемі жаңарып отырады. Бұл процестердің қарқындылығы жас ұлғайған сайын табиғи түрде бәсеңдей түседі. Остеопороздың дамуының жалпы механизмі сүйек тінінің жойылу процестерінің сүйектің түзілу процестерінен басым болуы.³

Остеопороздың пайда болуының негізгі себептері бірқатар аурулармен, жай-күйлермен және жалғаспалы жағдайлармен байланысты:

• алдыңғы сынықтар және жиі құлау;
• 65-тен жоғары жас;
• әйел жынысы;
• европеоид нәсілі;
• артық дене салмағы;
• остеопороз бойынша ауырлаған тұқым қуалаушылық;
• темекі шегу;
• кальцийді жеткіліксіз тұтыну және D дәруменінің тапшылығы;
• эндокриндік бұзылыстар;
• белгілі бір препараттарды ұзақ уақыт қабылдау (мысалы, глюкокортикостероидтарды).^1,2

Бұл факторлардың кейбіреулері түрленбейді (бақыланбайды). Мысалы, жас, жыныс, нәсіл және тұқым қуалаушылық – остеопороздың бақылауға келмейтін себептері. Басқалары, керісінше, оңай шешіледі. Оларға темекі шегу, семіздік және ағзадағы кальцийдің жетіспеушілігі жатады.

Клиникалық көрінісі

Буын мен сүйек остеопорозының бастапқы симптомдары жоқ. Бұл жүйелі аурудың бірінші және жалғыз көрінісі әртүрлі ошақтардағы патологиялық сынықтар болып табылады. Ол омыртқа денелерінің компрессиялық сынықтары, сан сүйегі мойынының және білек сүйегінің, басқа түтікше сүйектердің және қабырғаның сынуы болуы мүмкін.

Остеопороздағы сынықтар тіпті кішігірім жарақат салдарынан пайда болуы мүмкін. Мысалы, өз бойыңыздай немесе одан төмен биіктіктен құлаған кезде сүйек сынуы мүмкін. Кейбір жағдайларда сынықтар алдыңғы жарақаттанусыз да пайда болады.

Диагностикасы

Остеопороз диагнозы бірнеше тәсілмен қойылады. Біріншісі - 50 жастан асқан науқастарда, мысалы, кәріжіліктің төменгі үштен бір бөлігіндегі немесе сан сүйегінің мойынындағы кенеттен пайда болатын типтік сынық. Екінші тәсілі - қаңқа сүйектерінің рентгенографиясы және рентгенологиялық денситометрия әдісімен сүйек тінінің минералдық тығыздығын анықтау. Көмекші диагностикалық әдістерге кальций алмасуын анықтайтын зертханалық талдаулар, компьютерлік және магнитті-резонансты томография жатады.

Профилактикасы және емдеу жолдары

Остеопороздың терапиясы аурудың даму механизміндегі әртүрлі бөлімдерге әсер етеді және мыналарға бағытталған:

• сүйектің опырылуын тоқтатуға;
• сүйек массасының түзілуін ынталандыруға;
• сыну қаупінің төмендеуіне.

Емдеу дәрі-дәрмекпен және оларсыз компоненттерді қамтиды. Пациенттерге жаман әдеттерден бас тарту, дозаланған физикалық белсенділікпен айналысу және құлаудан сақтану ұсынылады. Сыну қаупі жоғары болса, арнайы қорғаныс құралдарын кию керек.